Tamacahut n Lɣula d sebɛa n teqcicin

3 décembre 2019

Zik , yella yiwen n urgaz yesɛa sebɛa n teqcicin , yemma-tsent temmut . Argaz-nni , iɛawed zzwaj
d tin ara irebbin yessi-s , maɛna , ɣas di tazwara trebba-tent , ur tɛeṭṭel ,teɛya-tent.
Armi d yiwen n wass tenn-yas i urgaz-is : Awi yessi-ik enɣ-itent , ma ulac bru-yi ad qqleɣ axxam-
nneɣ.
Argaz ageswaḥ , seg leḥmla i iḥemmel tameṭṭut-a-ines , yessuter-as ad as-tini amek ara asent-
yexdem .
Terra-yas : Awi-tent ar teẓgi , eǧǧ-itent dinna ad aent-yeɛreq ubrid n tuɣalin.

  • Ih , i as-yerra urgaz-is.
    Azekkuya , yenna i yessi-s :
    -Kkremt ad neks tajlibt-nni n yizamaren .
  • Yelha , i as-rrant teqcicin.
    Yewwi-tent akked tqeṭɛit n lmal , d acu tabesṭuḥt-nni akk deg-sent tewwi deg ufus-is
    tekemmict n yikurbcen ( iblaṭen imeẓẓynen) segmi d –teffeɣ seg taddart d nettat , s tḥerci
    tesrusay deg-sen yiwen yiwen deg ubrid. Armi wwḍen ɣer yiwen n wadeg( umkan)
    yeggugen ( ibeɛden ) , ababat ( baba-tsent) yewwi yeẓẓuɣer yessi-s ɣer yiwen n useklu (
    ccejra) yenna-asent :
    -Qqimemt dayi alamma uɣaleɣ-d .
    Tiqcicn , qqiment , ma d netta yeṭṭef abrid-is , yuɣal-d s axxam.
    Mi d – yeɣli yiḍ , taqcict-nni tamɣeẓẓyant akk tenna i yisetma-s :
    -Beddemt ad nuɣal s axxam .
    Rrant-as-d :
  • Ur nessin ara abrid n tuɣalin .
  • ḍefremt-iyi-d .
    Tettbeɛ iblaṭen-nni i teṭṭeyyic yak deg tazwara alammi i tt-ssawḍen ɣer umnar n tebburt ,
    ufant baba-tsen akken i iteddu ad yečč imensi .Yenna-asent :
  • Tura i d-ɛelleɣ nniya ad n-aseɣ ad kunt-nadiɣ .
    Rrant-as :
  • Nuɣal-d iman-nteɣ .
    Deg yiḍ-nni , tameṭṭut tamcumt tɛeyyeḍ ɣef urgaz-is :
  • Ur tent-tewwiṭ ara teqcicin-nni ɣer teẓgi , teskadbeḍ fell-i , bru-yi xxah teqqimeḍ id-sent .
  • D yess-i a tinnat , aha , ini-d amek ar asent-xedmeɣ ?
  • Ad xemmeɣ .
    Qqiment akken teltt-yyam ur ssawlen , syin tenṭeq-d tmeṭṭut-nni :
    -Aɣ-d isela i yessi-k , syin ini-asent ha-t-an tella tmeɣra , tewwiḍ-tent ɣer umkan yeṭṭurfan
    akk ,anda yella lbir . Mi tewwḍem , seɣli tacacit-ik sdaxel n lbir-nni mbla ma ẓrant
    tɛemmdeḍ , syin ini-asent , tin iyi-iḥemmlen seg-went ad yi-d-telqeḍ tacict-nni seg wanu-ayi

, mi tekker ad tader yiwet kkes-as iselsa-nni ( llebsa) ,akken alamma grent d akessar i sebɛa
tawiḍ-iyi-d iselsa-nsent.
Argaz-nni ,yekker-d tfejrit , yeskker-d yessi-is , yenna-asent :
-Ɣur-i yiwen n umeddakkel , ɣur-s tameɣra iɛreḍ-aɣ , kkremt ad teddumt.
Ihi , yefka i yessi-is iselsa-nni d wayen ara ɛelqent d ureɣ neɣ d aẓref ruḥent. Ddan d acu
ddan deg uẓaɣar ( lexla) anda yella lbir , mi yewweḍ ɣer tqemmuct-is , yesseɣli tacacit-is u
yenna i yessi-is :

  • A yessi , tin iyi-ḥemlen seg-went ad tekcem ar lbir ad yi-d-tawi tacacit-iw .
  • Tenṭeq-d tmeqqrant seg-sent , d nekk ara ak-tt-in-yawin a baba.
  • Kkes-d isela-nni ijdiden a yelli.
    Tekkes lqecc-is ,tuder ar lbir . Xemsa seg yisetma-s i tt-yettabaɛen xedment akken texdem
    tmeqqrant , tin kan ara yekksen lqecc-is ad tekcem ar lbir , ala tameẓẓyant-nni i yeqqimen ,
    yenna-as baba-s , issetma-m , yiwen ur tessaweḍ ad yi-d awi tacacit-is , ah ḥrec , kkes iselsa-
    ayi bimaynuten tegreḍ d akessar ula d kemm ad yi-d-tawiḍ tacacit-iw .
    Yelha a baba , i as-terra teqcicit .
    Mi tger aḍar deg lbir iwakken ad tekcem , s lemɣawla tejbed-d llebsa-nni akk ,ayla-s d win n
    yisetma-s , tegra-ten ɣer lbir tuder cwi. Iɛeyyeḍ baba-s yiwet :
  • Iwacu iyi-txeḍɛeḍ ?
  • D kečč i aɣ-ixedɛen , i as-terra , tebɣiḍ ad aɣ-tenɣeḍ ilmend n tmeṭṭut-ik , ruḥ sya , nekkenti
    ad aɣ-yeḥrez Rebbi , ma d kečč , kemmel ussan-ik d tmeṭṭut-ik.
  • Mi tfuk awalen-is ,tkemmel d akesar ɣer yisetma-s.
    Ihi , tiqcicin-nni dxel n lbir yekkawen , segmi kecment nutenti d taɣuzi armi sawḍent ad d-
    xedment amjux yettawin ɣer uxxam n lɣula mm-yiwet n tiṭ. Lɣula-ayi , tella teẓẓaḍ awren ,
    mi t-ẓrant teqcicin-nni , tameẓẓyant-nni seg-sent tuker-as-t-id , tefka-t i yisetma-s , mi teẓra
    lɣula-nni yettwker uwren iɣef tennɛettab , tenṭeq-d :
  • D acu i yellan akka deg uxxam-a ?
    Tekker tewwi-d ayaẓiḍ , tessers-it deg yiwen n umjux , mi tegra teqcict-nni tabesṭuḥt afus-is
    ad t-id-tekkes , yekker iɛeyyeṭ uyaẓiṭ-nni , tekker lɣula tegra afus-is s lxeff teṭṭf-d taqcict-
    nni ,tenna-yas :
    -Yella wi yellan yid-m ?
    -Xaṭi , i as-terra teqcict-nni .
    Ihi , terra-tt lɣula-nni d txeddamt-is , u teḍleb-as ad as-tili am yelli-s .
    Teqqim ɣu-s deg uxxam , armi d yiwen n wass yusa-d urgaz n lɣula-nni , yesteqsa-tt :
    -Ansi i d-tekka tayyi ?
  • D Rebbi iyi-tt-id-yefkan ad d-temmag d yelli.
    Mi tekker teqcict-nni ad d-tessers imensi , tefka azgen n wayen i d-tnawel i lɣula d urgaz-is ,
    azgen-nniḍen i yisema-s yellan deg yifri ddaw tmurt.
    Teqqim akken tlata n yiseggasen d nettat tqeddec ɣef lɣula , yiwen n wass , mi d-telḥeq
    tfaska ( tmeɣra ) n yiseḥḥaren , teḍleb deg urgaz-is ad yawi taqcict-nni ɣer yiwen n umkan ad
    tt-yezlu iwakken ad tt-xdmen d imensi n lɛid.Yekker yewwi-tt ɣer teẓgi yexlan , mi yewweṭ
    yufa yiwet n tezdayt ɛlayen yeččuren d tiyni ( ttmer) , tenna teqcict i lɣul .

Ali kkes-aɣ-d kra n ttmer , nekk seg tama-w ad gerweɣ ( jemɛeɣ) kra n yisɣaren i yemma .
-Igerrez , i as-yerra ; yekker yuli tazdayt , ma d taqcict-nni tjemmeɛ-d isɣaren tezzi-yas i
tezdayt. Lɣul-nni yesteqsa-tt :

  • Acimi i tessurusuḍ isɣaren-a d tigerruma ɣef tezdayt ?
    Terra-as :
    -Dhu kan d ttmer , ma d isɣaren d anezgum-iw .
    Taqcicit , tejmeɛ-d ayen iwumi tezmer d asɣar terra-t ddaw n useklu-nni n ttmer , tecɛel-as ,
    yekker uḥaǧiǧ ddaw-as , yessuɣ-d lɣul-nni :
  • Sellek-iyi-d , ayen i tebɣiḍ ad kem-t-in- xedmeɣ .
    Terra-as teqcict :
  • Ur bɣiɣ kra .
    Lɣul-nni , yuder-d seg tezdayt , mi d-yelḥeq ar ukessar yeɣli deg tlemmast n uḥaǧiǧ yemmut.
    Taqcict-nni , truḥ s axxam , mi temlal lɣula tesseqsa-tt :
    -Anda-t baba-m ?
  • yeɛya , …ur yettɛeṭṭil ara ad d-yelḥeq.
    Tenna-as , Sali-iyi ɣef uzagur-im ad nnadi fell-as .
    Tessuli-tt ɣef uɛrur-is , tewwi-tt ar yiwen n wanu (lbir) ur nesɛi lqaɛ , tdemmer teqcict-nni
    lɣula , teɣli sdaxel-is.
    Teqqel tmeḥruct ar yisetma-s , tessuffeɣ-itent-id seg ddaw tmurt , ufant mkul d lxir yella deg
    uxxam-nni , ama d učči , d iselsa neɣ d ureɣ( ddheb) d uẓref ( lfeṭṭa), uɣalent d imerkantiyen
    , rnant ufant abrid i tent-yessuffɣen seg uxxam-nni ɣer dunnit . Mi ffɣent seg uxxam , ur
    rrint ara ɣer uxxam n baba-tsent , ruḥent ɣer taddart n Lqaḍi , din i xedment ixxamen ;
    zewjent u yerna rebḥent.
  • René Basset . Comptes populaires d,Afrique
    Asuɣel : Yasin Maɛlawi

6 commentaires

  • Idir Ilelli 9 mai 2020 à21 h 06 min

    J’ai lu l’histoire avec beaucoup de plaisir. C’était très bien écris et facile à lire, avec des mots disparus ressuscités et leur explication entre parenthèses. C’est ce qu’on appelle un travail bien fait. Taqvaylit a de beaux jours devant elle. Je peux dormir tranquille.

  • Samir 2 octobre 2021 à19 h 30 min

    Taqsit yelhan

  • Samir 2 octobre 2021 à19 h 31 min

    ATAS atas

  • Mokran 19 novembre 2022 à10 h 39 min

    Wow

  • Zahi 1 mai 2023 à23 h 09 min

    La petite fille est très rusée par rapport à ses grandes soeurs .elle leur avait sauvé la vie ,de la méchanceté du père et sa 2 ieme femme .

  • Tamaziɣt llasel 6 novembre 2023 à8 h 05 min

    Tgerrez mlih ☺️amek izemreɣ ad rnuɣ timucuha ar da sɛiɣ aṭas n tmucuha yuran s tmaziɣt .

Laisser un commentaire

Votre adresse e-mail ne sera pas publiée. Les champs obligatoires sont indiqués avec *

Ce site utilise Akismet pour réduire les indésirables. En savoir plus sur comment les données de vos commentaires sont utilisées.

Timucuha